بی شك چگونگی نگاه جوان به زندگی و این كه از كدام دریچه به روزگار نظر كند, در اعمال و رفتار او تجلی پیدا میكند. در این طریق اموری هست كه در تعالی بخشیدن به زاویه دید انسان, مؤثر و اموری دیگر نیز مانع هستند. تفصیل مطلب را در ذیل بیان میكنیم. الف) عوامل: 2. مشورت: انسان هیچ گاه به تنهایی نمیتواند با انبوه مشكلات دست و پنجه نرم كند و در هیچ زمانی بی نیاز از یك مرشد و مشاوری مناسب نیست. مولای متقیان علی(ع) میفرماید: (من استغنی بعقله ضلّ;10 هركه به عقل خود اكتفا كند گم راه شود.) آری, به راستی گران بهاترین كالاها (تجربه) با نازلترین قیمت (یك خواهش) در دسترس تك تك افراد بشر است, ولی كسی خواهان آن نیست. ب) موانع: 2- عجله: ما بارها پیامدهای شتاب كردن در انجام كارها را در زندگی خویش دیده ایم. عجله, عاقبت امور را تباه میكند. آیةاللّه مشكینی (حفظه الله) عجله نكردن در كارها را از نتایج تدبیر میداند و میگوید: یكی از نتایج تدبیر, عجله نكردن در اقدام به امور است; اگر وقتشان نرسیده باشد.(12) ثمرات آینده نگری یكی از نویسندگان خطاب به خوانندگان چنین نوشته است: تو, هم میتوانی ساخته تاریخ باشی و هم سازنده تاریخ, تا در كلاس تاریخ به چه عنوان نشسته باشی; معلم یا شاگرد؟(13) آری, ما هم میتوانیم خمیری باشیم تا زمان به ما شكل دهد و هم میتوانیم زمان را مسخر خود كنیم و به آن حالت دهیم. شخص آینده نگر قطعاً در سر و سامان بخشیدن به آینده از فردی كه فاقد چنین ارزشی است, موفقتر است. آینده نگری غلبه بر مشكلات را آسان میكند. همان طور كه میدانیم رفتار و كردار انسان بستگی به تصمیم گیری او دارد. این همان معنای اختیار انسان است, اما سرچشمه و منشأ تصمیم چیز دیگری است, كه روایت ذیل صریحاً آن را بیان میكند. (اصل العزم, الحزم و ثمرته الظفر;14 اساس تصمیم و اراده, دوراندیشی و نتیجه آن پیروزی است). به راستی كه درخت اراده ریشه در خاك دوراندیشی دارد, كه اگر خاك مساعد و مناسبی باشد, میوههای پیروزی یك به یك به بار خواهند نشست. از بزرگترین خطرات نبود آینده نگری, تحیر و ابهام است. شخصی كه آینده نگر نیست, سرنوشت خویش را هم چون هیولایی تصور میكند كه به انتظارش نشسته و میخواهد او را به كام خویش فرو برد. نداشتن بینشی گسترده و فراگیر, عاملی مهم در ایجاد مشكلات روانی هم چون انزوا, عقده ای شدن, پرخاش گری است. ملاك و معیار در آینده نگری آینده نگری نیز مانند اكثر امور از قاعده خیرالامور اوسطها پیروی میكند. مهمترین ملاك در آینده نگری, اعتدال است. گاهی تأمل و به قول مردم این پا و آن پا كردن, ناشی از ترس شخص از آینده میباشد. خارج شدن از حد اعتدال, در آینده نگری آفاتی را نتیجه میدهد. گاهی انسان به جای ترسیم آینده خویش, اسب خیال را زین كرده و به (ناكجا آباد) میرود. به یقین آینده نگری با خیال بافی دو چیز متفاوت است, ولی گاهی امر بر انسان مشتبه میشود. خیال بافی از ترس درونی شخص نشأت میگیرد. امام حسن عسكری(ع) میفرماید: انّ… للحزم مقداراً فان زاد علیه فهو جبن;15 دوراندیشی حد و مرزی دارد كه اگر از این محدوده خارج شود, ترس است. از دیگر آفات آینده نگری, (به فعل نرساندن برنامه ریزی ها) است. توجه به این نكته ضروری است كه صِرف آینده نگری ارزشی ندارد, بلكه عمل به آن و یافتن راه حلهای مناسب و رفع موانع و مشكلات است كه آینده نگری را عینیت میبخشد و نتیجه آن را تضمین میكند. اگر آینده نگری طبق معیارهای اسلامی نباشد, پیامدهای نامناسبی را خواهد داشت, تا جایی كه میتواند سبب هلاكت فرد باشد. امام علی(ع) میفرماید: من سأ تدبیره كان هلاكه فی تدبیره;16 هركه دوراندیشی صحیحی نداشت, هلاكتش در تدبیرش است.
برگرفته از : http://www.taknaz.ir/news_detail_572.html